Gdzie jest Polska?

Na wszystkich redakcjach ciąży także obowiązek kultywowania polskiej tradycji, literatury i sztuki, wreszcie historii. Nasi dziennikarze stanowczo występują przeciwko przeinaczaniu faktów z historii Polski. Tak stało się, kiedy angielskie media pisały o „polskich obozach zagłady”. Tak dzieje się i teraz. Okazuje się, że historycy z Europy Zachodniej, szczególnie Anglicy (aż ręka mnie świeżbi, aby słowo historycy objąć klamrą cudzysłowu) piszą o przeszłości Europy Środkowo – Wschodniej z całkowitym pominięciem roli i wpływu Polski na dzieje tego skrawka świata.

Zanim zaproszę do lektury artykułu Tomasza Szustka, chcę prosić naszych Czytelników o dawanie świadectwa prawdy w rozmowach z naszymi irlandzkimi znajomymi i przyjaciółmi. Nie bójmy się mówić o naszej przeszłości i tradycji, niszczmy naszą wiedzą utarte schematy ludzi Zachodu na temat naszego kraju.

Gdy świetujemy 90 – rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości – warto o tych sprawach pamiętać!



Tomasz Wybranowski

O kłopotach z historią

Słów kilka na przykładzie książki Philipa Longwortha „Russian’s Empires. Their Rise and Fall. From Prehistory to Putin”



Przeglądając półki z książkami w irlandzkich księgarniach wzrok bywa bezsilny wobec sentymentu i samoistnie wyłuskuje z tekstów znajome nazwy i nazwiska z rodzinnych stron. Ot, taka dewiacja edukacyjno- optyczna. Czasem jednak oko zatrzyma się na czymś, co wywołuje zdecydowany protest. Tak było w przypadku książki Philipa Longwortha „Russian’s Empires. Their Rise and Fall. From Prehistory to Putin”(„Rosyjskie Imperia. Ich powstanie i upadek. Od pradziejów do Putina”).

Książka stanowi syntezę historii ziem rosyjskich ze szczególnym uwzględnieniem procesu powstawania kolejnych mocarstw – Rusi Kijowskiej, Księstwa Moskiewskiego, Rosji carskiej i Związku Radzieckiego.

W syntezie tego pokroju należałoby się spodziewać opracowań kartograficznych, które ujmują dynamikę rozwoju terytorialnego Rosji. Nic podobnego jednak nie znajdziemy na kartach książki Longwortha. Z punktu widzenia historii Polski szczególnie mapa 3 niewybaczalnie wypacza okres 1613- 1917.

Utrata niepodległości przez Rzeczpospolitą nastąpiła dopiero pod koniec XVIII wieku, ale Autor nie pokwapił się tego zaznaczyć na mapie i wymazał państwo polsko- litewskie już od 1613 roku. To dziwne, zwłaszcza, że w warstwie tekstowej poprawnie jest naszkicowana sytuacja Rosji w okresie tzw. Wielkiej Smuty- nieudane próby osadzenia na carskim tronie kolejnych kandydatów, w tym popieranych przez polską szlachtę i wypędzenie Polaków z Moskwy w 1612 roku.. Na mapie Longwortha już rok później nie ma śladu po całej Rzeczpospolitej!? Brak jakiegokolwiek komentarza do mapy, który objaśniłby, że przedstawia ona zasięg carskiej Rosji przed rewolucją, a nie od początku XVII wieku.



Polak – inna odmiana Rosjanina???

Granice w tamtych czasach podlegały częstym zmianom i przesunięciom. Tereny zmieniały właścicieli – ludność zostawała, zmieniały się tylko administracja i odbiorca podatków. Żadne z tych niuansów nie kłopotały jednak Longwortha przy konstrukcji map do książki. Szkoda, bo dobrze przygotowana mapa mogłaby idealnie nakreślić proces ekspansji Rosji poprzez stulecia. A tak, temu kto zajrzy na mapę 3 przedstawiony zostanie prosty komunikat: oto Polski ni Litwy nie ma już od początków XVII wieku, nic dziwnego, że przeciętny Paddi czy John traktują Polaków jak nieco tylko inną odmianę Rosjan.

Co prawda w tekście Longworth podkreśla odmienność kulturalną Polski i Rosji, ale niweluje tą słuszną ocenę poprzez nieodpowiednie podejście do kreślenia map. Jeśli czytelnik zechce jedynie przekartkować tę książkę, zapamięta tylko głównie ilustracje i mapy - a na nich Rosja od morza do morza - po co przejmować się mniejszymi krajami, tyle ich w tej wschodniej Europie…

Bitwa warszawska – nieważna potyczka (sic?!)



W rozdziale dotyczącym ekspansji sowieckiego imperium dziwi rachityczne jedynie wspomnienie wojny polsko- rosyjskiej 1920-21. Autor być może korzystał tylko z rosyjskich źródeł, a wiadomo powszechnie, że rosyjscy historycy chcieliby skrzętnie ukryć fakt, że Piłsudski zatrzymał pod Warszawą „czerwony pochód na Zachód”.

Brak ten jest tym większy, iż ten epizod historii jest dość dobrze opisany w anglojęzycznym dziele innego wybitnego historyka Europy- Norman Daviesa („White Eagle, Red Star,” wyd. 1972), który znaczną część swoich książek poświęcił Polsce i Europie środkowo- wschodniej.

Kłują w oczy także literówki- Wojciech Jaruszelski, Feliks Dzerzhinski. O ile w tłumaczeniach z cyrylicy na angielski dopuszczalne są pewne modyfikacje np. Chruszczow- Khrushchev, to polskie nazwiska pisane są alfabetem łacińskim i nie powinno być z nimi żadnych problemów. To kolejny dowód, że Autor opierał się li tylko na rosyjskojęzycznych źródłach.

Philip Longworth niezbyt razi sobie z pojęciem Rzeczpospolitej Obojga Narodów, jakie utworzyły w 1569 roku państwa polskie i litewskie na mocy unii w Lublinie. W książce raz spotykamy Polskę, innym razem czytamy o Polsce- Litwie(?!). Za to należą się słowa krytyki także ze strony naszych sąsiadów- Litwinów. Rzeczpospolita była naszym wspólnym państwem, co należy podkreślać w historycznych syntezach tej miary.

Nowe cezury czasowe II Wojny Światowej



Już zupełnie kuriozalny wydaje się błąd (str.254) w dacie napadu hitlerowskich Niemiec na Polskę i rozpoczęcia II wojny światowej -1 sierpnia (sic!) 1939 roku.

Podane wyżej wątpliwości to tylko nieliczne przykłady jakich wiele odnajdziemy na kartach zachodnich opracowań dotykających historii Polski. Historycy, szczególnie anglosascy rzadko kwapią się z rzetelna kwerendą wśród oryginalnych źródeł z błahego powodu - nieznajomości języka.

Ferment przekłamań i niedomówień historycznych zaczyna się, jak widać na powyższym przykładzie już na poziomie akademickim, w środowisku, które powinno kształtować jak najbardziej pełny obraz przeszłości. O ignorancji zachodnich uczonych w stosunku do wschodu Europy wypowiadał się wielokrotnie wspominany już Norman Davies, w podobnym tonie, ujmując się także za krajami Azji i Afryki pisał w „Lapidariach” Ryszard Kapuściński.

Część winy za taki stan wiedzy leży po stronie polskich naukowców, którzy przed upadkiem „żelaznej kurtyny” nie chcieli lub bardziej nie mogli publikować o naszej historii w szerzej znanych językach. Na szczęście dziś sytuacja się zmieniła i wielu czołowych historyków wydaje artykuły i książki po angielsku, niemiecku czy francusku. Miejmy nadzieje, że zachodni uczeni zainteresowani dziejami Europy środkowo- wschodniej zechcą do nich często zaglądać.

Oby do ciekawostek było można zaliczyć starożytne mapy Europy, na których kartografowie, nie zaznajomieni z dalekimi krainami na wschód od Łaby podpisywali je „hic sunt leones”(grec. „tu znajdują się lwy”).



Tomasz Szustek


Zobacz więcej na www.wyspa.ie...

dodany przez: Wyspa (3.78)

dodaj do polecanych

Ocena artykułu: 4.86 
Liczba ocen: 10
Odsłon: 2641

Tagi opisujace artykuł: